Na de relatie tussen man en vrouw kan ik geen diepere menselijke relatie bedenken dan tussen ouder en kind. Vader worden is levensveranderend en vader zijn is levensbepalend. Eerlijk gezegd kan ik nog geen woorden vinden om de diepe gevoelens van het vaderzijn goed onder woorden te brengen. Toch wil ik in deze blog enkele gedachten delen over vaders en zonen in de Bijbel, in films en in muziek. In een volgende blog wil ik daar aan de hand van een ontroerende animatie nog enkele speciale gedachten over vader en dochter aan toevoegen.

De Bijbel staat vol met gecompliceerde relaties tussen vaders en zonen. Ik denk aan Adam en Kaïn, de zoon die zijn eigen broer vermoordde (Genesis 4:25), aan Abraham en Ismaël, de geliefde zoon die toch werd verstoten (Genesis 21:11), aan Izaäk en Jakob, de achtergestelde zoon die zijn vader bedroog (Genesis 25:28), aan Jakob en zijn eigen zonen, die door hem zelf werden achtergesteld (Genesis 37:3) of aan David en Absalom, de zoon die de dood vond nadat hij zich tegen zijn vader had gekeerd. Volgens mij horen we nergens in de Bijbel een menselijk vaderhart intenser schreeuwen dan dat van David:  ‘Mijn zoon Absalom, mijn zoon, mijn zoon Absalom. Och, was ik maar in jouw plaats gestorven, Absalom, mijn zoon, mijn zoon…mijn zoon Absalom, mijn zoon, mijn zoon!’ (2Samuël 18:33 en 19:4).

Dit innige verdriet en deze intense schreeuw weerklinken in de film Dead Poets Society. Ik zal niet prijsgeven hoe en wanneer dit gebeurt in de film, maar de scène van deze schreeuwende vader ben ik nooit meer vergeten. De relatie tussen vaders en zonen is in veel films een belangrijk thema. Blijkbaar hebben veel vaders en zonen de onstuitbare behoefte om hun vader-zoonrelatie in woorden of beelden uit te drukken en wat een geweldige emotie kan daarbij loskomen. Naast Dead Poets Society denk ik bijvoorbeeld aan October Sky, waarin een zoon zijn dromen probeert waar te maken tegen de verwachting van zijn vader in. Of aan There Will Be Blood, waarin een zoon moet strijden om aan de ijzeren greep van zijn ‘vader’ te ontkomen. Of aan The Tree of Life, waarin een zoon levenslang lijdt onder de karakterzwaktes van zijn vader. Laat hieronder een reactie achter als je nog meer sprekende voorbeelden uit films kent!

De Bijbel vertelt open en eerlijk over de moeizame relaties tussen vaders en zonen en achter deze verhalen klinkt het grotere verhaal van de verbroken relatie tussen God en mens. In zekere zin staat iedereen in een relatie tot God als een kind tot zijn vader. Zoals Adam een zoon van God wordt genoemd (Lukas 3:38), zijn jij en ik ook kinderen van God de Schepper (vergelijk Deuteronomium 32:6 ‘Is Hij niet uw Vader, die u geschapen heeft?’). Het Vaderhart van God wordt ook zichtbaar in Zijn relatie met Israël. God noemt Israël Zijn eerstgeboren zoon (Exodus 4:22) en in een prachtig beeld schetst Hij hoe Hij Israël droeg zoals een man zijn kind draagt (Deuteronomium 1:31). Toch lezen we dat de Here God het eeuwen later emotioneel uitroept over Israël: ‘Ik heb kinderen grootgebracht en doen opgroeien, maar zij zijn tegen Mij in opstand gekomen’ (Jesaja 1:2).

Zoals Adam en Israël zich hebben afgekeerd van God, zo hebben wij ons allemaal van God afgekeerd. Onze relatie met God is verbroken doordat wij Hem hebben verlaten als de verloren zoon (Lukas  15:11-32) die zijn vader in feite doodverklaarde en zijn eigen, zondige leven ging leiden. Maar de Here God blijft op de uitkijk staan totdat zijn verloren zoon of dochter terugkeert. En wanneeer hij of zij terugkeert trekt de Vader Zijn mantel op en rent zijn zoon of dochter tegemoet. De Vader heeft zich uitgestrekt naar Zijn verloren zonen en dochters doordat Hij Zijn eigen Zoon heeft overgegeven tot in de dood om hen te redden. In de uitgestrekte armen van de gekruisigde Zoon zien wij de uitgestrekte armen van de rennende Vader.

De indrukwekkende boodschap van de Bijbel is dat God ons weer als zonen en dochters wil aannemen door Zijn Zoon Jezus. Hoe intiem deze nieuwe relatie is, drukt de Heer Jezus zelf prachtig uit in de volgende woorden: ‘Ik heb u vrienden genoemd, omdat Ik u alles wat Ik van mijn Vader heb gehoord, bekend gemaakt heb’ (Johannes 15:15). Vader en vriend, wat een geweldige relatie!

Niet alleen onze relatie met God is hersteld door de Heer Jezus, maar ook onze relatie met onze medemens. Wat is het mooi dat het Oude Testament afsluit met de belofte dat de komst van de Verlosser zal betekenen dat het het hart van de vaders tot de kinderen zal worden teruggebracht, en het hart van de kinderen tot hun vaders (Maleachi 4:6, Lukas 1:17). Dat is de nieuwe, herstelde werkelijkheid waarin vaders en zonen mogen leven. De werkelijkheid van vaders en vrienden.

Een vage afspiegeling hiervan hoor ik in de song Father and Friend waar Alain Clark een aantal jaar geleden een hit mee had. Het mooiste van deze song is dat Alain hem daadwerkelijk met zijn vader heeft ingezongen. Wat hartverwarmend om zoon en vader met zoveel liefde en respect voor elkaar te horen zingen!

Het is mijn hartsverlangen dat mijn kinderen grootworden in de werkelijkheid van Christus. Natuurlijk blijf ik een aardse vader die van tijd tot tijd zal falen (zoals Hebreeën 12:9-10 al zegt), maar hoewel de richting van mijn handelen soms verkeerd kan zijn, is de structuur van mijn vaderschap gevormd door het nieuwe leven dat ik in de Heer Jezus heb ontvangen. In de relatie met mijn eigen vader heb ik ontdekt dat het mogelijk is dat een vader zowel vader als vriend is. Het is mijn oprechte gebed dat ik naar het voorbeeld van mijn Hemelse Vader mag zijn als een vader en een vriend voor mijn eigen zonen en dochters.