Ondanks alle lovende recensies en vier Oscars, kon ik niet bedenken wat er interessant zou zijn aan een film over een stotterende koning. Ik had me vergist. The King’s Speech is een verrassend mooie film.

George VI (‘Bertie’ voor intimi) wordt aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog onvoorzien koning over Groot-Brittanië. In die tijd werd Europa overspoeld door de beruchte maar meeslepende redevoeringen van Adolf Hitler. Het is aan George om het Engelse volk een hart onder de riem te steken onder de gitszwarte dreiging van het fascistische kwaad. George heeft echter één beperking: hij stottert zo erg dat hij geen toespraak fatsoenlijk kan uitspreken. Zijn vrouw gaat voor hem op zoek naar hulp en vindt Lionel Logue, die spraakproblemen op onconventionele wijze aanpakt. Er ontstaat een bijzondere band tussen ‘Bertie’ en ‘dokter Logue’.

The King’s Speech doet mij aan het (speciaal) onderwijs denken. Als kind ging ik regelmatig mijn vader ophalen op de school waar hij dertig jaar les heeft gegeven aan dove kinderen. Dan trad ik een vreemde wereld binnen die niet alleen mij niet kon horen, maar waarin ik zelf ook niet veel kon ‘verstaan’.  Het was bijzonder om te zien hoe mijn vader deel uitmaakte van deze wereld door één te worden met doven in een gemeenschappelijke gebarentaal en mimiek. Hetzelfde principe zie ik terug in de omgang van Lionel met het spraakgebrek van koning George.

Taal is misschien wel de belangrijkste factor die mensen samenbindt. Als dit verstoord wordt, komen mensen buiten de gemeenschap te staan en raken geïsoleerd. Wat een gave als iemand de mogelijkheid heeft om een dove toch te laten ‘horen’, of een spraakgebrekkige toch te laten ‘spreken’.

Omdat ik zelf in het speciaal onderwijs werk, werd in getroffen door het voorbeeld van Lionel Logue. Vooral de wijze waarop Lionel al bij het eerste consult koning George vloeiend laat spreken, is geweldig. Deskundigheid is een indrukwekkende gave, maar uit het verhaal wordt duidelijk dat deskundigheid niet het ware geheim is van Lionel. In een mooie scene in Westminister Abbey vertelt Lionel aan George hoe hij ervaring heeft opgedaan met soldaten die zo getraumatiseerd terugkeerden van het front dat ze niet eens meer konden spreken. Aanvankelijk behandelde Lionel hen met technische spraakoefeningen, maar al snel realiseerde hij zich dat hij dieper moest gaan. Op vergelijkbare wijze lukt het hem om bij koning George diens diepste zieleroerselen naar boven te halen en zo vindt hij een ingang om aan het spraakprobleem te werken.

Lionel is een mooi figuur. Zelf wordt hij als een tweederangsburger behandeld omdat hij een Australiër is, waardoor hij nergens aan de slag kan als toneelspeler, zijn grootste passie. Toch laat hij zich hierdoor niet ontmoedigen. Hij blijft een gedreven en geduldige man die mogelijkheden ziet in mensen. Zoals hij in de getraumastieerde soldaten meer zag dan hun technische spraakproblemen, ziet hij in George al de koning die hij later zou worden.

Lionel Logue is het voorbeeld van een goede docent, die gekenmerkt wordt door visie, geduld en gedrevenheid. Dagelijks merk ik hoe noodzakelijk deze eigenschappen zijn wanneer je werkt met kinderen met een beperking. Of dit nou een beperking op het gebied van horen, spreken of gedrag is, doet er niet zoveel toe. Allemaal hebben ze iemand nodig die in hen gelooft, geduld met hen heeft en gedreven is om een doel te bereiken. The King’s Speech heeft mij gemotiveerd om deze eigenschappen (verder) te ontwikkelen en in te zetten voor anderen, al was het voor de koning.