‘De kunst van het loslaten is de kunst van het vastgrijpen.’ – Johan Graafland

Afgelopen 17 april mocht ik op zondagmorgen spreken in een gemeente. Op die dag hadden mijn vrouw en ik precies 12 jaar verkering. De dag dat wij verkering kregen, was ik met een goede vriend naar een mannendag geweest waarvan het thema ‘de kunst van het loslaten’ was. Toen de uitnodiging kwam om juist op deze datum te spreken, wist ik meteen dat ik het over dat onderwerp wilde hebben. Het kon namelijk geen toeval zijn dat juist op de dag dat ‘loslaten’ het thema was, ik het meest waardevolle op aarde ‘vastgreep’: mijn vrouw en met haar vijf prachtige kinderen in het verschiet.

Toen ik mij op de spreekbeurt voorbereidde, werd op 9 april onze woonplaats door een verschrikkelijke schietpartij opgeschrikt. De kunst van het loslaten was plotseling rauwe werkelijkheid geworden op een gewone zaterdag, in een gewoon winkelcentrum, op een gewoon tijdstip waarop ik of één van mijn dierbaren gewoon daar had kunnen zijn. Ik kon het ook niet nalaten om naar deze aangrijpende gebeurtenis te verwijzen in mijn spreekbeurt naar aanleiding van Lukas 15:25-35.

Loslaten is het moeilijkste dat wij mensen moeten doen in het leven. Allemaal worden we geconfronteerd met tekortkomingen die ons dwingen onze dromen los te laten, met gebrek dat ons dwingt onze verlangens los te laten, met ziekten die ons dwingen onze zekerheden los te laten, met fouten die ons dwingen onze zelfverzekerdheid los te laten en uiteindelijk de dood die ons dwingt onze geliefden en zelfs ons leven los te laten.

In Lukas 14 gaat de Heer Jezus nog een stap verder. Hij vraagt van Zijn discipelen dat zij vooraf en vrijwillig loslaten. Wie Hem wil volgen, is bereid om zijn meest intieme relaties los te laten, om vrijwillig de weg van vervolging, smaad en de dood te gaan en zelfs om zijn leven los te laten.
Ik worstel al lang met dit gedeelte. Hoe komt iemand tot zo’n bereidheid? In de afgelopen jaren heb ik hierover twee dingen ontdekt. Ten eerste komt niemand tot die bereidheid in eigen kracht. Het is het werk van de Heilige Geest die gelovigen leert los te laten. Ten tweede zit het geheim van de discipel niet in het loslaten, maar in het vastgrijpen. Niet voor niets begint de Heer Jezus Zijn voorwaarden met de woorden ‘als iemand tot Mij komt’. Daar gaat het om: de Heer Jezus vastgrijpen. Niet kijken naar wat je los moet laten, maar zien op Wie je vastgrijpt.

Een aantal maanden later mocht ik in dezelfde gemeente spreken en na afloop werd ik aangesproken door Johan Graafland die mij bovenstaande foto gaf. Hij was zo gegrepen door het onderwerp ‘de kunst van het loslaten is de kunst van het vastgrijpen’ dat hij deze titel aan deze prachtige tekening had gegeven. Ik was blij verrast door zijn foto. Indrukwekkend hoe hij in beeld had gebracht, wat ik in woorden had proberen uit te drukken. De tekening drukt door de duisternis en de verstikkende stekels de rauwheid van het leven uit. Tegelijkertijd dringt echter het verlossende licht door waar de mens zich naar mag uitstrekken. God is licht (1Johannes 1:5) en de mens mag zich naar Hem uitstrekken vanuit de wanhoop van zijn bestaan. Het mooiste is: wij grijpen niet in het luchtledige wanneer wij ons naar God uitstrekken en Hem vastgrijpen, want Hij heeft ons eerst door de Heer Jezus vastgegrepen  (Filippenzen 3:12).

De tekening doet mij ook aan de gelijkenis van de zaaier denken (Mattheüs 13), waar de Heer Jezus vier situaties beschrijft wat er met het woord van het koninkrijk kan gebeuren. In de eerste situatie valt het woord als zaad op de weg en wordt het geroofd door de boze. In de tweede situatie valt het woord in rotsachtige grond en kan het geen wortel schieten. In de derde situatie valt het woord tussen de dorens die de vrucht verstikken en in de vierde situatie valt het woord in goede, vruchtbare aarde en draagt het vrucht. Natuurlijk schildert de laatste situatie de bestemming van het woord van het koninkrijk, maar mijn leven lijkt zo vaak op de derde situatie. Heel confronterend legt de Heer Jezus uit dat de dorens een beeld zijn van de bedriegelijkheid van rijkdom, het verlangen naar genoegens en de zorgen van het leven.

Juist in het evangelie volgens Lukas wordt de Heer Jezus voorgesteld als de Verlosser en Zijn boodschap van verlossing is het woord van het koninkrijk (Lukas 4:18-21, 43). Wat geweldig en noodzakelijk dat Hij ons wil bevrijden van dorens als rijkdom en verlangen naar genoegen, die ons zo makkelijk verdoven en ons doof maken juist voor het woord van het koninkrijk. Maar soms is het niet onze innerlijke hang naar rijkdom of ons innerlijk verlangen naar genoegens dat het woord van het koninkrijk verstikt in ons leven, maar zijn het de zorgen van het leven die op gewone dagen in buitengewone omvang binnenkomen en ons angst aanjagen en naar de keel grijpen. Ook daarvan wil de Heer Jezus ons bevrijden.

Naast de rauwheid van het leven schildert de tekening de hoop van deze verlossing. Indringend wordt getoond hoe iemand zich van tussen de dorens die groter zijn dan hijzelf, uitstrekt naar God. Als ik kijk naar de tekening hoor ik een gebed dat ik mij graag eigen maak: Here God, trekt U mij uit de dorens van het leven en zaait U het woord van Uw koninkrijk opnieuw in mijn hart, opdat het vrucht zal dragen.